هیستریک

منفعت طلبی، جلب توجه اطرافیان، نیازمندی عمیق به مهر و محبت، حذف خاطرات بد و مقابله با تجربه های نامطلوب و تلخ زندگی و مسائل بسیار دیگری از این قبیل سبب می شوند شخص به صورت ناخودآگاه (یعنی بدون آن که خودش متوجه باشد) علائم بیماری‌های مختلف جسمی و روانی را تقلید کند و در واقع به یک حالت هیستریک مبتلا گردد؛
اختلالات تجزیه ای و تبدیلی که برای سهولت بیان در منابع قدیمی تر علمی، با اصطلاح کلی هیستری (hysteria) خوانده می شوند، دلالت بر طیف گسترده ای از انواع بیماری های جسمی و روانی دارد که در ارتباط با مفهوم تلقین هستند.
اما هنگامی که مجبور به رفتن مدرسه می شود، هر صبح قبل از حرکت، دچار دردهای شدیدی میشود که با معاینات پزشکی، مشکلی دیده نمیشود. یا زن جوانی که دوست ندارد همسرش او را در خانه تنها بگذارد، به همین دلیل به طور ناخودآگاه، دچار حملات شدید تهوع واستفراغ و  میگردد.
البته لازم به توجه است که حالات هیستریک معمولاً در افرادی به وقوع می پیوندد که دارای شخصیتهای خاص و به شدت تلقین پذیر ـ هیستریونیک ـ هستند.
ضمناً باید توجه داشت که مفهوم هیستری با مفهوم تمارض ـ تظاهر به بیماری کردن ـ به کلی متفاوت است، چرا که شخص هیستریک واقعاً و بدون آن که خود بخواهد، علائم بیماریها را تقلید میکند، اما شخص تمارض کننده، خود به خوبی میداند که بیمار نیست، اما به دلایلی تظاهر به بیماری میکند.
مبتلایان به اختلالات هیستریک، ممکن است علائم هر بیماری جسمی دیگر و روانی را تقلید نمایند، مثلاً دچار فلج شوند، به حملات صرع مبتلا گردند، کور شوند، هویت خود را فراموش کنند و علائم بیماری های روانی مختلف را نشان دهند و
لازم به توضیح است که این اختلال به شکل کم و بیش طبیعی، در افراد کاملا سالم نیز ممکن است به چشم بخورد؛ به عنوان مثال یکی از شایعترین جلوه های آن در میان برخی از دانشجویان پزشکی دیده میشود که ضمن ورود به هر بخش آموزشی جدید در بیمارستان، علائم بیماران آن بخش را در خود مییابند!
مثلاً در ورود به بخش قلب، احساس میکنند که صدای قلبشان غیر طبیعی است، یا در ورود به بخش روماتولوژی ـ بیماری های مفصلی ـ احساس درد شدیدی در زانو و سایر مفاصل خود میکنند و یا در ورود به بخش روانپزشکی، گمان میکنند که دچار یک بیماری شدید روانی، مثلاً اسکیزوفرنی ـ جنون جوانی ـ هستند!
البته همانطور که گفته شد ارتباط ظریف حالات هیستریک با پدیده نیرومند تلقین، توجیه کننده قضیه در تمام موارد است.
صرف نظر از مشکلات مختلفی که اشخاص مبتلا به هیستریک برای خود و اطرافیانشان ایجاد میکنند، پیوسته هزینه های کلان و سرسام آوری از بودجه خانواده ها، بیمارستانها و مراکز بهداشتی صرف آزمایشات تشخیصی و درمان بیهوده و بی نتیجه بیماریهای ساختگی افراد هیستریک میگردد، لذا چنانچه روشهای موثری، برای پرهیز از این قبیل اختلالات و پیشگیری از آنها پیدا شود، نتایج بسیار مطلوبی حاصل خواهد شد.
زیر بنای بروز اختلالات هیستریک این است که مبتلایان به این اختلال، نیاز مفرطی به جلب توجه اطرافیان دارند و حتی میخواهند مرکز همه توجهات قرار بگیرند.
این افراد نیاز مبرمی به محبت و تایید اطرافیان در خود احساس میکنند که البته ارضای این نیاز برای اطرافیان بسیار دشوار است و احیاناً هم اگر این توجه و محبت به وسیله کسی به آنها داده شود، آن وقت شروع به امتحان آن فرد میکنند، تا حدی که اغلب منجر به بازگرفتن محبت ـ توسط شخص محبت کننده ـ می شوند.
بر این اساس چنانچه انسان، پیوسته کسی را در دسترس داشته باشد که آن شخص را قدرتمندترین قدرتمندان و درعین حال مهربانترین مهربانان بداند و متوجه باشد که آن قدرتمند مهربان پیوسته به او نگاه میکند و به امور او بیش از هرکسی آگاه است و از هیچ نعمت و محبتی نسبت به او دریغ نمیکند، دیگر هرگز محبت و عشقی را از غیر او، انتظار نخواهد داشت،
در نتیجه احتمال ابتلا به هیستری در مورد او بسیار کم خواهد بود و این صفت ـ انتظار نداشتن عشق و محبت جز از خدا ـ صفت بندگان خالص خدا و نمازگزاران حقیقی است.
به این ترتیب تلقین های سازنده روانی توأم با نماز، به خصوص تلقینی که بوسیله نماز انسان در مقابل مهربانترین، دلسوزترین و متوجه ترین و در عین حال تواناترین و موثرترین و قدرتمندترین موجود هستی به وجود می آید، میتوانند به عنوان درمانگر این قبیل اختلالات مطرح باشند، زیرا با تکرار نمازهای یومیه، نمازگزار میآموزد برای آنکه بتواند رحمت بیکران خالق آفرینش را به سمت خود متوجه سازد، چاره ای ندارد جز آن که دستورات سعادت بخش او را اجرا کند و در صدر این دستورات این است که پیوسته به اقامه نماز بپردازد.